REKLAM TARİHİ

Antik Çağ’da kapalı bir ekonomik düzen olduğundan dolayı reklamlardan söz etmek mümkün olmamaktadır. Eski Yunan, Mısır ve Finikelilerden günümüze gelen papirüslerde üreticilerin işaretleri yer almaktaydı. Ancak bunlar reklam değildi. Reklamların ilk belirtilerinin Ortaçağ’da başladığı bilinir. Ortaçağ’da feodal yapıda iş bölümleri, mesleklerin oluşması, üretici tüketici kavramlarının ilk olarak ortaya çıkması reklamlara da ilk ihtiyaç duyulmaya başladığı dönemdir. Reklamcılığın ilk belirtileri pazarlarda veya sokaklarda çığırtkanlık adı verilen yöntemle tellallar tarafından yapılmasıdır. Kurulan pazarlarda mallarını satmak isteyen satıcılar ürünlerinin reklamını bağırarak müşteri çekerek yaparlar.

1450 yılı civarında matbaa makinesinin icadı ile reklam gelişir. Yeni bir iletişim aracı gelmiştir. Yazılı ve görsel olarak yapılan reklamlar artık çok daha geniş kitlelere ulaşabilmektedir. Teknik gelişmeler reklamın da gelişmesini sağlamıştır. Yeni bulunan iletişim araçları reklamın ilerlemesini sağlar. 19.yy’a gelindiğinde Sanayi Devrimi reklamı da etkiler. Teknik gelişmeler, üretimdeki ilerlemeler, üretimi küçük firmalardan çok büyük şirketlerin yapmaya başlaması, makineleşme gibi etkiler reklamın da değişmesine ve gelişmesine neden olur. Makineleşme sonucu hızlı ve seri üretime geçilmesiyle tüketimin de artması gereği ortaya çıkar. Sanayi devrimi ile üretilen mallar standartlaşmaya başlar. Bu nedenle bu mallara bir değer atamak gereği ortaya çıkar. Diğerlerinden ayrılan özelliklerini belirtmek gereği ortaya çıkar. Burada reklama ihtiyaç duyulur. 19.yy’da insanların gelir düzeyi yükselmiştir. Artan gelirlerini değerlendirmeleri için çeşitli ürünlere yönlendirme gereği doğar. Sanay, Devrimiyle üretici ve tüketici arasında uzaklık başlar. Süpermarket tipi büyük alışveriş merkezleri ortaya çıkar. Tüketiciler pek çok ürün arasından satın alacakları ürünleri kendileri seçmeye başlar. Markalaşma ortaya çıkar. Sanayi devrimiyle iletişim alanında araçların gelişmesiyle radyo ve televizyonun bulunması ve yaygınlaşması ile çok daha geniş kitlelere ulaşılabilir. Reklamların gelişen teknolojiye ve kitle iletişim araçlarına uyum sağlayarak geliştiği görülür. Bu dönemde reklam şirketler ve üreticiler için vazgeçilmez pazarlama çalışması durumuna gelir. Reklamlara ayrılan bütçeler yükselir ve kullanılan yöntemler gelişir. 20.yy’da reklamcılık bir sektör olmaya başlar. Reklam ajansları bu yıllarda kurulmaya başlar. Bu dönemlerde reklam ajansları reklam veren şirketlerle gazete ve dergiler arasında aracılık yaparak komisyon almaktadır. Bu dönemde radyoların yaygınlaşmasıyla radyo reklamcılığı başlar.

2.Dünya Savaşı yıllarında ise televizyon ortaya çıkar. Bu dönemlerden itibaren televizyon reklam alanında en tercih edilir iletişim aracı olmuştur. Türkiye’de ise reklam uygulamaları daha yenidir. 19.yy’da gazete ilanları görülür ancak bunlar kısıtlıdır. Bu dönemlerde ekonominin devlete bağlı olması reklama duyulan ihtiyacı geciktirmiştir. 1950’li yıllarda rekabet ortamı doğmaya başlar. Bu özel girişimcilik kaynaklıdır. Resimli gazetelerin yaygınlaşmasıyla gazete reklamları gelişir. Radyonun yaygınlaşmasıyla da reklamlar gelişmeye başlar. Ülkemizde esas olarak 20.yy’da reklamcılık yaygınlaşır. Film reklamcılığı gelişmeye başlar. Reklam filmleri çekiliri ve firmalar bu kez televizyon aracılığıyla tüketicilere ulaşır. Zamanla önemi büyüyen reklamlar ekonominin itici gücü olur ve vazgeçilmez parçası haline gelir.